پیشبینی فیلمهای بزرگ و موفق سال همواره کاری بسیار سخت بوده است؛ بهویژه حالا که رقم فیلمهای تولید و اکران از همیشه بیشتر است. سال2013 بیش از هزار فیلم روی پرده سینماهای آمریکای شمالی رفت و انتظار میرود در سال جدید هم همین تعداد به نمایش عمومی درآید؛ ضمن اینکه سر و کله برخی فیلمهای ارزشمند در فصل جوایز پیدا میشود و تا آن زمان نمیتوان درباره آمدن یا نیامدن آنها حرفی زد. گرچه تاریخ دقیق اکران بسیاری از فیلمهای حاضر در این فهرست هنوز مشخص نشده اما انتظار میرود تا پیش از فرارسیدن سال2015 رنگ پرده را بهخود ببینند. آنچه در پی میآید، انتخاب ما از میان پنجاه و چند فیلم برتر از نگاه نویسندگان متاکریتیک است.
سال 2014 را باید به واسطه اکران آثاری چون «هجرت» ریدلی اسکات و «نوح» دارن آرونوفسکی سال فیلمهای پرهزینه و بلاکباسترهای ملهم از کتاب مقدس دانست. از سوی دیگر، ایران هم با نخستین تجربه کارگردانی حسین امینی، یک نماینده در میان پرامیدترین فیلمهای سال دارد؛ «دو چهره ژانویه» براساس رمان سال1964 پاتریشیا هایسمیت ساخته شده و ویگو مورتنسن، کرستن دانست و اسکار ایساک نقشهای اصلی آن را ایفا میکنند. فیلمساز ایرانی- بریتانیایی که سابقه نامزدی اسکار را هم با نوشتن فیلمنامه «بالهای قو» براساس داستانی از هنری جیمز برای یان سافتلی در کارنامه دارد، سال گذشته با فیلمنامه «رونین 47» شکستی بزرگ و تلخ را تجربه کرد. حالا او میخواهد با دوچهره ژانویه تواناییهایش را در کارگردانی به رخ مخاطبان و مدیران استودیوهای فیلمسازی بکشد. فیلم نخستینبار در بخش جنبی جشنواره برلین به نمایش درآمده و اکران آن در بریتانیا از 16ماه میآغاز میشود.
1- «چشمهای بزرگ» تیم برتن: این درام زندگینامهای را شاید بتوان چرخشی عجیب در کارنامه هنری فیلمساز مهم سینمای آمریکا و جهان دانست. چشمهای بزرگ برخلاف چند کار اخیر برتن یک فیلم جمع و جور و کمهزینه است و از همه مهمتر اینکه جانیدپ هیچ نقشی در آن ایفا نکرده است. فیلمنامه را خالقان فیلم دوستداشتنی «اد وود» براساس یک ماجرای واقعی نوشتهاند و کریستف والتس نقش والتر کین را بازی میکند؛ هنرمندی که به واسطه نقاشیهایش در اواسط قرن بیستم مدتی به شهرت رسید. فقط پس از جدا شدن والتر از همسرش مارگارت بود که مشخص شد همه آن هنرمندی از انگشتان زن روی بوم نقاشی جاری میشد. ایمی آدامز و جیسن شوارتزمن، دیگر بازیگران چشمهای بزرگ تیم برتن هستند.
2- «پرندهباز» الخاندرو گونزالس ایناریتو: خالق فیلمهای تحسینشده «زندگی سگی»، «21گرم» و «بابل»، 4سال پس از «بیوتیفول» روی صندلی کارگردانی نشسته و برای نخستین بار یک فیلم کمدی خلق کرده است. نکته جالب اینکه نقش اصلی فیلم او را مایکل کیتن، بازیگر سابق نقش بتمن ایفا میکند. این ستاره سابق سینما میخواهد برای بازگشتن به روزهای اوج، بازی در یک نمایش را تجربه کند. اما استون، نومی واتس، زک گالیفیاناکیس و ادوارد نورتن هم هر کدام نقشی در اجرای نمایش دارند. هنوز تاریخ دقیق اکران پرندهباز مشخص و اعلام نشده است.
3- «پسربچگی» ریچارد لینکلیتر: واقعا چه چیز این فیلم خالق «پیش از نیمهشب»، «پیش از طلوع» و «پیش از غروب» میتواند مورد توجه باشد؟ اینکه 12سال از زندگی یک پسربچه، خواهر او و پدر و مادرش را به تصویر میکشد؟ بله. این را هم درنظر داشته باشید که لینکلیتر فیلم را در 12 سال ساخته و ساختن آن از 2002تا 2014 طول کشیده است. بازیگران در این 12سال تقریبا هر سال چند روز مقابل دوربین او رفتهاند و حاصل چیزی شده است که در جشنوارههای مهم و معتبر ساندنس و برلین به نمایش درآمد و جایزه خرس نقرهای بهترین کارگردانی را برای لینکلیتر به ارمغان آورد. پاتریشیا آرکت و ایتن هاوک در پسربچگی نقش پدر و مادری را بازی میکنند که از هم جدا شدهاند. آنها 2 بچه دارند به نامهای میسن (الار کولترین) و سامانتا (لورلی دختر خود لینکلیتر) ، مادر بچهها را در تگزاس بزرگ میکند و در این مدت پدر خانواده به آنها سر میزند.
4- «دور از اجتماع خشمگین» تامس وینتربرگ: فیلمساز سرشناس دانمارکی که امسال با فیلم تحسینشده «شکار» کلی جایزه برده و در میان 5نامزد نهایی اسکار بهترین فیلم خارجیزبان هم هست، روایت خود را از رمان کلاسیک قرن نوزدهمی تامس هاردی روانه پرده سینماها میکند. دیوید نیکولز که به تازگی «آرزوهای بزرگ» چارلز دیکنز را برای مایک نیوئل تبدیل به فیلمنامه کرده، فیلمنامه دور از اجتماع خشمگین را برای وینتربرگ نوشته و کری مولیگان، مایکل شین، ماتیاس شوینارتس، تام استوریج و جونو تمپل در آن ایفای نقش کردهاند. این درام تاریخی انگلیسیزبان که در بریتانیا مقابل دوربین رفته، شاید نخستین بار بهار آینده در جشنواره فیلم کن به نمایش درآید؛ هر چه باشد وینتربرگ فیلمساز محبوب معتبرترین جشنواره جهان است و 14سال پیش با «جشن» جایزه ویژه هیأت داوران کن را برده است.
5- «فوکسکچر» بنت میلر: کارگردان فیلمهای «کاپوتی» و «مانیبال» که هنوز بزرگترین فیلم کارنامه خود را نساخته، در سومین تجربه فیلمسازی سراغ یک داستان غیرعادی اما واقعی رفته است؛ ماجرای شخصیتی به نام جان دوپونت که در اتفاقی عجیب دوست خودش را به قتل میرساند. دوست او کسی نیست جز دیو شولتز دارنده مدال طلای کشتی. استیو کارل اگر توانسته باشد ریزهکاریهای نقش دوپونت را درآورد، بدون تردید نامزد اسکار سال آینده میشود. مارک روفالو و چنینگ تاتوم هم دیگر بازیگران درام ورزشی فوکسکچر هستند که قرار بود دسامبر 2013اکران شود اما مدیران شرکت سازنده تصمیم گرفتند به میلر فرصت بیشتری برای کاملتر کردن فیلم بدهند. اگر فوکسکچر در جشنواره کن به نمایش درنیاید، میتوان روی اکران آن در فصل جوایز سال آینده حساب کرد.
6- «دختر گمشده» دیوید فینچر: خالق فیلمهای تحسینشده «هفت»، «بازی»، «باشگاه مشتزنی»، «سرگذشت عجیب بنجامین باتن» و... حالا سراغ اقتباس سینمایی از رمان پرفروش و محبوب گیلیان فلین رفته است. فیلمنامه دختر گمشده را فلین براساس کتاب خودش نوشته و بن افلک، روزاموند پایک و نیل پاتریک هریس نقشهای اصلی آن را بازی کردهاند. داستان فیلم به اندازه کافی کنجکاویبرانگیز است: نیک دان در پنجمین سالگرد ازدواج خود با ایمی درمییابد همسرش گم شده است. او که خود را عاشقی دلخسته نشان داده، تحت فشار پلیس و رسانهها بهتدریج از این نقش مثبت فاصله میگیرد و دروغها و رفتار عجیب و غریبش همه را به یک نتیجه مشخص میرساند: قاتل ایمی کسی نیست جز نیک. نکته جالب اینکه فلین در مصاحبه اخیر خود با هفتهنامه EW یک ماجرای بامزه را فاش کرد؛ پایانبندی فیلم با آنچه در کتاب آمده بسیار متفاوت است. همین یک نکته کافی بود تا بین طرفداران کتاب اختلاف بیفتد. نکته پایانی هم اینکه دیوید فینچر همچنان دیوید فینچر است!
7- «بین ستارهای» کریستوفر نولان: نام نولان کافی است تا جماعتی منتظر تماشای تازهترین فیلم او باشند. فیلمساز سرشناس بریتانیایی پس از پشت سر گذاشتن سهگانه «بتمن» سراغ یک موضوع علمی - خیالی رفته و در سکوت کامل خبری یک پروژه بزرگ دیگر را به سرانجام رسانده است. خیلیها هنوز نولان را با «یادآوری» یا «یادگاری» به یاد دارند؛ فیلمی که روایت معکوس را به شیوهای بسیار نوآورانه وارد سینما کرد و دیگر سینماگران این نوع روایت را از او آموختند. موفقیت خیرهکننده «شوالیه تاریکی» بار دیگر جایگاه نولان را در تاریخ سینمای معاصر تثبیت کرد و حالا بین ستارهای میتواند گامی بزرگ در به تصویر کشیدن داستانی فضایی در سینما باشد. میتو مکاناهی که به تازگی جایزه گلدن گلوب را برده، نقش اصلی فیلم تازه او را بازی میکند و آن هاتاوی، جسیکا چستین، وس بنتلی، مایکل کین و تافر گریس در کنار چند ستاره دیگر در بین ستارهای حضور دارند. داستان درباره گروهی از دانشمندان است که با یافتن یک کرمچاله، محدودیتهای سفر در فضا را پشت سر میگذارند و راهی یک سفر بین ستارهای عجیب و غریب میشوند.
8- «نقشههایی به سوی ستارهها» دیوید کراننبرگ: فیلمساز سرشناس کانادایی تا اواسط نخستین دهه هزاره سوم در اوج بود و در سالهای اخیر دورانی آرام را پشت سرگذاشت. گرچه او 6سال برای به نتیجه رساندن پروژه جدید خود وقت صرف کرده اما انتظار میرود فیلمی جالب توجه ساخته باشد. نقشههایی به سوی ستارهها هجویهای است درباره صنعت فیلمسازی، بهویژه هالیوود و داستان یک خانواده را در مهد سینمای آمریکا به تصویر میکشد که غرق در انواع فساد و حاشیهها هستند. جان کیوزک، رابرت پتینسن، جولین مور و کلی ستاره دیگر در فیلم تازه کراننبرگ بازی میکنند و بعضیها هم نقش واقعی خودشان را ایفا کردهاند.
9- «مردان باستانی» جورج کلونی: پنجمین فیلم بازیگر سرشناس آمریکایی در مقام کارگردان (و سومین فیلمی که فیلمنامه آن را با دوست همیشگیاش گرنت هسلف نوشته) قرار است سرگرمکننده و بفروش باشد. به همین دلیل اکران آن از فصل جوایز سال 2013به اوایل2014 موکول شد. کلونی، مت دیمن، بیل ماری، جان گودمن و چند بازیگر سرشناس و ناشناس دیگر در مردان باستانی بازی کردهاند. ماموریت این گروه در فیلم آن است که پیش از سررسیدن نازیها تعدادی از بهترین و بزرگترین آثار هنری تاریخی را از خطر نابودی نجات دهند. نکته اینکه کیت بلنچت هم حضوری مؤثر در فیلم دارد و گروه بازیگران توانستهاند چیزی خلق کنند بین فضای شوخ «دار و دسته اوشن» و جدیترین فیلمهای جنگی تاریخ سینما.
10- «آقای ترنر» مایک لی: نخستین فیلم آقای فیلمساز در 4سال اخیر یک عاشقانه بریتانیایی است درباره جی. ام. دبلیو. ترنر نقاش سرشناس. تیموتی اسپال در پنجمین همکاری خود با لی نقش هنرمندی منزوی را بازی میکند که پس از مرگ پدرش در 1829دچار افسردگی شدید میشود. پدر ترنر در مدت 30سال فعالیت هنری او نقش مشاور و همکار فرزندش را هم داشت. لی که برای فیلمهای خود معمولا از منتقدان نمره بالای 80میگیرد، در آقای ترنر هم همان تصاویر گذشته را مقابل دید مخاطبان میگذارد. انتظار میرود این فیلم نخستین بار در جشنواره کن روی پرده برود؛ جایی که لی سابقه بردن نخل طلای بهترین فیلم را با «رازها و دروغها» دارد.